พาไปดูโครงการไข่สดไอโอดีน

หน้าที่หลักในแต่ละวันในการทำงานของผม คือการลงพื้นที่พบเกษตรกร รวมรวมข้อมูลปราชญ์ชาวบ้าน ค้นหาภูมิปัญญาทางด้านการเกษตร ทั้งในพื้นที่ของจังหวัดเชียงรายและจังหวัดใกล้เคียง เพื่อการเผยแพร่ ซึ่งข้อมูลที่ได้ทั้งหมดนำส่งบริษัทฯเพื่อเข้าสู่กระบวนการเผยแพร่ ต่อไป....อีกด้านหนึ่ง ผมเองอยากรวบรวมข่าวสาร เรื่องเล่า เก็บตก ข้อมูลที่เกษตรกรอยากบอกต่อ ทั้งหมดจากการที่ได้ลงพื้นที่ตลอดระยะเวลา กว่า 3 ปีให้ทุกท่านได้ทราบและบอกต่อเพื่อเป็นการช่วยเหลือพี่น้องเกษตรกร ข้อมูล บางอย่างท่านอาจทราบดี บางข้อมูลท่านอาจจะยังไม่เคยได้สัมผัส......ท่านจะได้พบกับ เรื่องเล่า ความรู้ ผลิตผล ผลิตภัณฑ์ทางการเกษตร ที่ท่านเอง สามารถเข้าใจ ทำได้ เข้าถึง สัมผัสได้ ใช้ประโยชน์ได้จริง ที่นี่...แน่นอน

***********************

โครงการไข่สดไอโอดีน
บ้านสันต้นผึ้ง หมู่ที่ 7 ตำบลม่วงคำ อ.พาน จ.เชียงราย ลักษณะภูมิประเทศเป็นที่ราบ และที่ราบสูงบางส่วน หมู่บ้านที่มีชื่อเสียงด้านการผลิตไข่สดเสริมไอโอดีน เป็นไข่ไก่สด แล้วผ่านกรรมวิธีใช้สารไอโอดีนเข้าไปผสมอยู่ในไข่ไก่ โดยที่ไข่ไก่ยังสดและมีสภาพเหมือนเดิม อาชีพหลัก การเกษตร คือ ทำนาข้าวเหนียว เป็นส่วนใหญ่ เพื่อบริโภคในครัวเรือน ทำไร่ ข้าวโพดเลี้ยงสัตว์ และถั่วลิสง เพื่อจำหน่ายให้โรงงาน ทำสวนผลไม้ เช่น ลำไย ลิ้นจี่ สับปะรด เป็นต้น เลี้ยงสัตว์ ส่วนใหญ่เป็นสุกร ฟาร์มไก่ โค ประมง มีการเลี้ยงปลาในกระชัง ในสระส่วนตัว และเลี้ยงตามฤดูกาล การคมนาคมในชุมชนมีความสะดวกสบายมีไฟฟ้าใช้และมีน้ำประปาทุกครัวเรือน ประกรอยู่กันแบบพึ่งพาอาศัยซึ่งกันและกันในชุมชน มีกิจกรมทางสังคมร่วมกัน มีวัดเป็นศูนย์รวมจิตใจของคนในชุมชน มีโรงเรียนประจำหมู่บ้านชื่อโรงเรียนบ้านสันต้นผึ้ง ระดับอนุบาล- ประถมศึกษาปีที่ 6
ไข่ อาหารโปรตีน อยู่คู่ครัวไทยมานาน เป็นอาหารสำหรับคนทุกชนชั้น หาซื้อได้ง่ายตามตลาดทั่วไป ไข่ นอกจากเป็นอาหารแล้วสามารถนำมาใช้ประโยชน์ได้อย่างมหาศาล ทั้งในเรื่องของการแปรรูปตลอดจนนำไปใช้เป็นส่วนประกอบต่างๆของอาหารให้เป็นที่นิยมในการบริโภคเป็นการสร้างมูลค่าให้กับไข่สดๆได้ ซึ่งเกษตรกรทั่วไปนิยมบริโภคไข่กันอยู่แล้ว แต่ถ้ามีผู้คิดค้นให้ไข่สดธรรมดาๆสามารถมีความแปลกใหม่และมีประโยชน์เพิ่มมากขึ้น แต่ยังคงความสดสะอาดอยู่นั้น เป็นเรื่องที่ต้องรอการคิดค้น ซึ่งในขณะนี้ มีกลุ่มเกษตรกรในพื้นที่ตำบลม่วงคำ อ.พาน จ.เชียงรายได้ประสบผลสำเร็จแล้ว โดยการทำให้ไข่สดๆเป็นไข่เสริมไอโอดีนจนเป็นที่ยอมรับของสถานพยาบาลและใช้ได้ผลจริงกับเด็กๆในชุมชน ทำให้ในวันนี้ ผมได้เดินทางไปยังพื้นที่ เพื่อศึกษาข้อมูลการทำไข่เสริมไอโอดีน เพื่อช่วยประชาสัมพันธ์สินค้าให้เป็นที่รู้จักและเป็นประโยชน์ต่อบุคคลอื่นๆต่อไป

คุณณี ได้รวมกลุ่มอาสาสมัครสาธารณสุขและชาวบ้านทำไข่เสริมไอโอดีน โดยมีทางโรงพยาบาลพานเป็นผู้คิดค้นและสนับสนุนภายใต้โครงการไข่สดไอโอดีน ซึ่งกว่าเวลา 7 ปี แล้วที่ผลิตภัณฑ์ไข่เสริมไอโอดีนได้วางตลาดสู่สายผู้บริโภค คุณณีได้กล่าวถึงโครงการดังกล่าวให้ทีมงานฯได้ศึกษา ว่า โครงการไข่สดไอโอดีน อาหารหลักเสริมไอโอดีน สำหรับพัฒนาสมองเด็ก เกิดขึ้นจากการสำรวจพัฒนาการเจริญเติบโตของเด็กอายุแรกเกิดถึง 5 ปีเต็ม ในหมู่บ้าน พบว่ามีเด็กพัฒนาการล่าช้า อยู่จำนวนหนึ่ง ดังนั้นกลุ่มอาสาสมัครสาธารณสุข( อสม.) จึงได้สอบถามวิธีการเลี้ยงลูกและการให้อาหารของแม่ พบว่าเด็กได้รับอาหารที่มีโปรตีนน้อยมากในแต่ละวัน ฉะนั้นเพื่อให้เด็กได้รับอาหารโปรตีนอย่างเพียงพอนั้น ทางอสม.จึงได้ทำโครงการ “ไข่สดเสริมไอโอดีน” โดยโครงการระดมเงินทุนจากชาวบ้านและภาครัฐดำเนินการเมื่อปี 2543 จนถึงปัจจุบัน
เนื่องจากไข่เป็นอาหารที่หาได้ง่าย ในท้องถิ่นและมีประโยชน์ต่อการเจริญเติบโตของเด็กและเสริมสารไอโอดีนเข้าไปด้วย จากการติดตามพัฒนาการเจริญเติบโตของเด็ก เมื่อ 3 เดือน 6 เดือน และ 9 เดือน จนกระทั่ง 1 ปี พบว่า การเจริญเติบโตทางร่ายกายสมองของเด็กเพิ่มขึ้น มีน้ำหนักตัวเพิ่มขึ้นอยู่ในเกณฑ์ปกติ ชาวบ้านผู้ปกครองเด็กจึงได้ตระหนักเห็นความสำคัญต่อการเลี้ยงดูและการการเจริญเติบโตของเด็ก ซึ่งโครงการนี้สามารถแก้ปัญหาเด็กขาดสารอาหาร และปัญหาน้ำหนักเด็กต่ำกว่าเกณฑืได้ จากโรงพยาบาลพาน อ.พาน จ.เชียงรายเป็นผู้สนับสนุน ไอโอดีน
โครงการไข่เสริมไอโอดีนได้รับความสำเร็จจนถึงวันนี้เกิดจากความร่วมมือร่วมใจของผู้ปกครองเด็ก และของชาวบ้านที่ตระหนักเห็นความสำคัญของการเจริญเติบโตของเด็ก และการสนับสนุนด้านวิชาการ และการดูแลการผลิตคุณภาพผลิตภัณฑ์ ไข่ไอโอดีนอย่างใกล้ชิดทุกขั้นตอน ตลอดจนความมุ่งมั่นตระหนักเห็นความสำเร็จในการแก้ไขปัญหาเด็กขาดสารไอโอดีน อสม. ผู้นำและชาวบ้านในหมู่บ้าน
คุณณีได้อธิบายถึงไข่เสริมไอโอดีนว่า ไข่เสริมไอโอดีนสามารถใช้ไข่ได้ทุกชนิด เช่นไข่ไก่ ไข่เป็ด ไข่นกกระทา แต่นิยมใช้ไข่ไก่มากกว่าเนื่องจากมีราคาไม่แพงและเป็นที่นิยมกันมาก ไข่ไก่สด 1 ฟอง เสริมสร้างไอโอดีนได้ประมาณ 150-200 ไมโครกรัม ฉะนั้น ถ้าได้กินไข่สดเสริมไอโอดีนคนละ 1 ฟองต่อวัน ร่างกายเราก็จะได้รับสารไอโอดีนอย่างพียงพอต่อความต้องการ
การทำไข่สดเสริมไอโอดีน
คุณณี เล่าว่า การทำไข่สดเสริมไอโอดีนเป็นเรื่องยากถ้ามีอุปกรณ์ไม่พร้อม ที่สำคัญไข่ที่จะมาทำจะต้องสดจริงๆเพื่อผู้บริโภค มีวิธีขั้นตอนในการทำดังนี้
อุปกรณ์ในการทำไข่สดเสริมไอโอดีน
-ไข่ไก่สด
- ตะกร้าใส่ไข่ 2 ใบ
-ถัง 2 ใบ
- เครื่องคลื่นสนามแม่เหล็กไฟฟ้าลักษณะมีสองขั้ว
-ผ้าเช็ด(สำหรับเช็ดทำความสะอาดไข่และมือ)
- หม้อต้มสารไอโอดีน
วิธีทำ
-เริ่มต้นจากการคัดเลือกไข่ไก่เบอร์ที่ใหญ่ที่สุด ต้องเป็นไข่ไก่ที่ใหม่และสด ไม่มีรอยแตกร้าว ทำความสะอาดไข่โดยใช้ผ้าขนหนูหรือผ้าสะอาดเช็ดใบไข่ไก่ให้สะอาด
-เตรียมหม้อต้มโดยละลายใส่ผงดำรงสภาพสารและสารละลายไอโอดีนอย่างละ 1 ช้อน ในน้ำสะอาดใช้น้ำ 10 ลิตร ซึ่งลักษณะสารละลายไอโอดีนจะถูกบรรจุในขวดชนิดผง มีสีเหลือง จากนั้นต้มในน้ำเดือดใช้เวลาต้มให้เดือด 5 นาที ทิ้งไว้ให้เย็น 1 คืน ลักษณะน้ำที่ได้จะมีสีเหลือง
- หลังจาก 1 คืนยกหม้อลงจากเตาใช้เครื่องคลื่นสนามแม่เหล็กไฟฟ้าลักษณะมีสองขั้ว ให้ขั้วทั้งสองแช่อยู่ในหม้อในลักษณะตรงกันข้ามกัน เปิดเครื่องแล้วเอาไข่ไก่สดใส่ในตระกร้าแล้วแช่ลงในหม้อดังกล่าวนาน 5 นาทีเครื่องคลื่นสนามแม่เหล็กไฟฟ้าจะกระตุ้นให้สารไอโอดีนเข้าไปอยู่ในไข่
- จากนั้นนำไข่ที่แช่เสร็จมาลำเลี้ยงล้างน้ำ โดยการแกว่งลงในถัง ให้ผ่าน 2 น้ำ น้ำถังแรกจะพบว่ามีสารไอโอดีนตกตะกอนก้นถัง จึงต้องนำมาผ่านในน้ำอีก 1 ครั้ง จากนั้นแล้วนำไข่ไปเช็ดให้แห้ง ประทับตราไข่แล้วรอจำหน่ายสู่ออกตลาด
- สำหรับน้ำที่ต้มสารไอโอดีน ที่เคยแช่ไข่กับขั้วสนามแม่เหล็ก สามารถนำมาต้มอีกครั้งให้เดือด 5 นาทีแล้วสามารถนำไปใช้ต่อได้

ไข่สดเสริมไอโอดีน ในนามของกลุ่มอสม.คุณณีได้เผยวิธีการทำปัจจุบันมีการผลิตไข่เสริมไอโอดีน2 หมู่บ้าน ได้นำจัดแสดง จำหน่ายทุกงานในชุมชนระดับ หมู่บ้าน ตำบล และระดับอำเภอ เป็นที่ยอมรับของคนทั่วไป ล่าสุดมีโรงพยาบาลเชียงรายประชานุเคราะห์ได้สั่งซื้อประจำเพื่อให้คนไข้โรงพยาบาลได้บริโภคเพื่อพักฟื้นไข้และอาการป่วย ราคาที่ขายปัจจุบันอยู่ที่ แผงละ(30 ฟอง) 110 บาท

ประโยชน์และผลสำเร็จของโครงการไข่เสริมไอโอดีน
- ได้สร้างพัฒนาการเจริญเติบโตของเด็กโดยเฉพาะช่วงอายุแรกเกิดถึง 6 ขวบให้เกิดพัฒนาการที่ร่างกายและสมองที่ดี ส่งผลให้เด็กเมื่อเจริญเติบโตเป็นผู้ใหญ่ที่มีคุณภาพ มีศักยภาพ เป็นกำลังของประเทศชาติ
- กลุ่มอสม.ชาวบ้านได้แก้ไขปัญหาสุขภาพเด็กได้ด้วยตนเอง
- กลุ่มอสม.ร่วมกับชาวบ้าน ได้ร่วมรณรงค์ให้เด็กกินไข่สดเสริมไอโอดีน คนละ 1 ฟองต่อวัน โดยเฉพาะเด็กเล็ก
- สามารถผลิตและออกจำหน่ายทั้งในหมู่บ้านและบริเวณรอบนอกหมู่บ้านที่อยู่ใกล้เคียง สามารถผลิตส่งให้โครงการอาหารกลางวันเด็กในโรงเรียน และส่งให้โรงพยาบาลพาน อ.พาน จ.เชียงรายได้
- โครงการนี้ทำเพื่อแก้ปัญหาเด็กขาดสารอาหาร,ไอโอดีนและเพื่อสุขภาพที่ดีของชาวบ้านแล้ว ยังเป็นโครงการที่เสริมรายได้ให้แก่อสม. ชาวบ้าน รวมไปถึงกิจการเลี้ยงไก่ไข่ของชาวบ้านด้วย
- เป็นการพัฒนาองค์กรสุขภาพอสม. ในหมู่บ้านความเข้มแข็ง สามารถจัดการในปัญหาหลากหลายด้วยตนเอง พึ่งตนเองและยั่งยืนก่อเกิดประโยชน์แก่ประชาชนได้


กลุ่มอาสาสมัครสาธารณสุขบ้านสันต้นผึ้งได้แต่งกลอนเชิญชวนให้บริโภคไข่ไอโอดีน เชิญชวนผู้สนใจทั่วไปได้หันมาบริโภคไข่ ดังนี้
ไข่ไอโอดีน กินดี มีประโยชน์
ไม่เป็นโรค คิพอก บอกอีกหน
ไม่เป็นเอ๋อ เซ่อซ่า ช้ากังวล
ไม่เป็นคน ล้าหลัง เหมือนดั่งใคร
ไข่ไอโอดีน กินดี มีคุณค่า
สร้างปัญญา เด็กเด็ก ทั้งเล็กใหญ่
ได้โปรตีน ไอโอดีน ตลอดไป
ด้วยน้ำใจ ไมตรี ขอขอบคุณ